معاونت درمان و توانبخشی

به گزارش خبرنگار وب‌دای دانشگاه، به مناسبت هفته ملی دیابت، دکتر فرحناز محمدی، عضو هیئت علمی گروه آموزشی پرستاری، در یادداشتی با اشاره به روند فزاینده ابتلا به دیابت در کشور، بر اهمیت آگاهی، پیشگیری و اصلاح رفتارهای تغذیه‌ای و سبک زندگی تأکید کرد. وی نوشت: دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های متابولیک در جهان است که در سال‌های اخیر در ایران به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. بر اساس مرور سیستماتیک و متاآنالیز منتشرشده در سال ۲۰۲۴، شیوع دیابت نوع دوم در میان جمعیت بزرگسال کشور بین ۱۰ تا ۱۵ درصد گزارش شده و در برخی استان‌ها از جمله تهران، این رقم به بیش از ۱۵ درصد می‌رسد؛ در حالی که میانگین جهانی شیوع دیابت نوع یک و دو در بزرگسالان حدود ۹ تا ۱۰ درصد اعلام شده است.

دکتر محمدی با بیان اینکه دیابت نوعی بیماری متابولیک ناشی از اختلال در ترشح یا عملکرد انسولین است، افزود: نوع اول این بیماری که بیشتر در کودکان و نوجوانان مشاهده می‌شود، زمینه ارثی و خودایمنی دارد، اما نوع دوم آن که امروزه بسیار شایع‌تر است، اغلب به دنبال تغذیه ناسالم، کم‌تحرکی و اضافه‌وزن بروز می‌کند. وی هشدار داد که کنترل نکردن دیابت می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله بیماری‌های قلبی، نارسایی کلیه، آسیب‌های عصبی و نابینایی شود.

عضو هیئت علمی گروه آموزشی پرستاری با اشاره به نقش سبک زندگی در پیشگیری از دیابت گفت: نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تغییرات ساده در زندگی روزمره می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. رژیم غذایی غربی که شامل گوشت قرمز، غذاهای فرآوری‌شده و نوشیدنی‌های قندی است، خطر ابتلا را افزایش می‌دهد؛ در حالی که رژیم غذایی سالم، متشکل از سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و ماهی، نقش محافظتی در برابر این بیماری دارد.

وی در ادامه توصیه کرد: در برنامه غذایی روزانه بهتر است از سبزیجات غیرنشاسته‌ای و میوه‌های کم‌قند مانند سیب، کیوی، گلابی، هلو و توت‌فرنگی استفاده شود. همچنین جایگزینی غلات کامل مانند جو دوسر و نان سبوس‌دار به جای غلات تصفیه‌شده و استفاده از منابع پروتئینی کم‌چرب مانند سینه مرغ بدون پوست، ماهی، تخم‌مرغ و حبوبات، می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند. محدود کردن چربی‌های اشباع و ترانس و استفاده از چربی‌های سالم‌تر مانند روغن زیتون و مغزها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

دکتر محمدی افزود: تحرک بدنی منظم یکی از مؤثرترین راهکارها در کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت است. انجام حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته، مانند پیاده‌روی سریع یا دوچرخه‌سواری، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را کاهش دهد. حتی ۳۰ دقیقه فعالیت روزانه و کاهش وزن حدود ۵ تا ۷ درصد از وزن بدن ممکن است احتمال ابتلا را تا ۵۸ درصد کم کند. وی همچنین نوشیدن آب کافی، پرهیز از نوشیدنی‌های قندی، کنترل استرس و داشتن خواب کافی شبانه را از دیگر عوامل کلیدی در حفظ سلامت متابولیکی بدن دانست.

در پایان این یادداشت، دکتر محمدی تأکید کرد: دیابت نوع دوم بیماری‌ای خاموش اما قابل پیشگیری است. آگاهی، آموزش و تغییر تدریجی در سبک زندگی، کلید مقابله با این بیماری مزمن به شمار می‌رود. هر تغییر کوچک در مسیر زندگی سالم، گامی بزرگ به سوی آینده‌ای بدون دیابت است.

یادداشت از دکتر فرحناز محمدی، عضو هیئت علمی گروه آموزشی پرستاری