معاونت درمان و توانبخشی

به گزارش خبرنگار وب‌دا، دکتر عطیه اشتری، مدیر گروه آموزشی گفتاردرمانی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید، گفت: اختلال خواندن و نوشتن یک مشکل غیرقابل انتظار و پیش‌بینی‌نشده در یادگیری خواندن و نوشتن است؛ یعنی با وجودی که دانش‌آموز دارای هوش طبیعی است، هیچ‌گونه مشکل حسی مانند کم‌شنوایی یا کم‌بینی ندارد و از فرصت‌های آموزشی مناسبی بهره‌مند است، اما نمی‌تواند کلمات را درست و روان بخواند و در نتیجه در درک مطلب خواندن هم دچار مشکل خواهد شد.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه مهارت‌های خواندن و نوشتن بر مبنای مهارت‌های زبان شفاهی ایجاد می‌شوند، این کودکان معمولاً دارای مشکلات تشخیص‌داده‌نشده یا درمان‌نشده در زمینه مهارت‌های گفتار و زبان مانند مشکلات تلفظی گفتار، تأخیر صحبت کردن یا مشکلات جدی در جنبه‌های جمله‌بندی گفتار هستند.

علایم خطر اختلال خواندن و نوشتن را بشناسیم

عضو هیئت علمی گروه گفتاردرمانی دانشگاه افزود: اختلال خواندن و نوشتن مدت‌ها قبل از اینکه کودک وارد مدرسه شود، دارای یک سری علایم خطر است که والدین باید به آن توجه کنند و در صورت مشاهده این مشکلات، به متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنند تا کودکشان مورد ارزیابی‌های تخصصی قرار گیرد. از جمله این علایم می‌توان به تأخیر گفتاری (کودکان معمولاً حدود 12 ماهگی اولین کلمات خود را می‌گویند و تا 2 سالگی باید بتوانند جملات ساده و دوکلمه‌ای بگویند)، مشکلات تلفظی گفتار به‌طوری که گفتار کودک حتی بعد از 3 سالگی برای اطرافیان ناواضح باشد، ناتوانی در تعریف کردن با استفاده از جمله‌بندی صحیح و منسجم، ناتوانی در حفظ شعر و... اشاره کرد. یک سری علایم هم پس از ورود به مدرسه و با آموزش رسمی خود را نشان می‌دهد.

دکتر اشتری اظهار داشت: نشانه‌های هشدار (به‌ویژه در پایه‌های اول تا سوم) نظیر مشکل در بخش کردن کلمات یا شناسایی حروف کلمات، خواندن کند یا پر از توقف و حدس زدن کلمات، مشکل در شناسایی درست حروف کلمات و درست خواندن کلمات، اشتباهات املایی تکرار‌شونده (مثل نوشتن یک کلمه به چند شکل)، مشکل در درک متن خوانده‌شده و خستگی، دل‌زدگی یا نگرانی هنگام تکالیف خواندن و املاست.

مدیر گروه آموزشی گفتاردرمانی افزود: در ارزیابی و درمان این کودکان، تخصص‌های مختلفی دخیل هستند از جمله گفتاردرمانی، کاردرمانی، شنوایی‌شناسی و روان‌شناسی که هر یک در حوزه تخصصی خودشان ارزیابی و درمان را انجام می‌دهند. بنابراین اگر والدین یا معلم چند مورد از این نشانه‌ها را مرتب مشاهده می‌کنند، پیگیری و ارزیابی تخصصی لازم است.

پذیرش آگاهانه و غیرقضاوتی خانواده، مهم‌ترین گام در مسیر حمایت کودکان

وی گفت: اولین و مهم‌ترین گام در مسیر حمایت از کودک مبتلا به اختلال خواندن و نوشتن، پذیرش آگاهانه و غیرقضاوتی خانواده است. بنابراین پذیرش غیرقضاوتی و حمایت عاطفی-روانی از کودک و اقدام علمی و منطقی به‌جای احساسات و برچسب‌زنی به کودک، می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

معلمان نیز به دلیل اینکه بیشترین سروکار تحصیلی را با کودک دارند، در بیشتر موارد، قدم اول شناسایی بر عهده آن‌ها است؛ زیرا معلم با توجه به ارزیابی و نحوه پیشرفت دانش‌آموز در کلاس به مشکل خواندن و نوشتن کودک پی می‌برد و می‌تواند با آگاه‌سازی صحیح خانواده و ارجاع به‌موقع کمک شایانی به این‌گونه کودکان داشته باشد. همکاری تنگاتنگ میان معلم، والدین و درمانگران و رعایت توصیه‌های درمانگران در کلاس درس نیز می‌تواند بسیار مؤثر باشد.

پایان پیام/